Brilduiker

De Brilduiker – een wintergast met een opvallende blik

De brilduiker (Bucephala clangula) is een elegante duikeend die vooral in de winter onze wateren opzoekt. In België en Nederland is het een zeldzame broedvogel, maar in de koude maanden kun je hem geregeld zien op grotere plassen, kanalen en kustwateren. Ook in het Zwin Natuur Reservaat zijn ze in de winter soms te gast. Zijn naam dankt hij aan het mannetje: dat draagt een opvallende witte, ronde vlek tussen oog en snavel, alsof hij een klein brilletje op heeft.

Herkenning

• Mannetje: zwart-wit verenkleed, donkergroene glans op de kop, gele ogen en de kenmerkende witte “brilvlek”.
• Vrouwtje: chocoladebruine kop zonder witte vlek, grijzige bovendelen en een subtiele lichte halsband.
• In vlucht valt bij beide geslachten een breed wit vlak op de vleugels op.

Leefwijze

Brilduikers zijn echte duikers: ze zoeken hun voedsel onder water, vaak in korte, krachtige duiken. Ze eten waterinsecten, larven, kleine visjes en schelpdieren. Opmerkelijk: de balts begint al midden in de winter. Het mannetje gooit zijn kop dramatisch naar achteren en slaat met de poten water omhoog — een spectaculair gezicht op rustige winterplassen.

Verspreiding

• Wintergast: de meeste brilduikers die wij zien, komen uit Scandinavië en Rusland.
• Broedvogel: in Nederland broeden sinds de jaren ’80 kleine aantallen; in België is broeden zeer schaars.
• Aantal in NL: geschat wintermaximum 5900–8500 vogels.

Bescherming

De brilduiker staat in Nederland als gevoelig op de Rode Lijst. Rustige wateren, goede waterkwaliteit en voldoende voedsel zijn cruciaal. Ook oude bomen met nestholtes zijn belangrijk in broedgebieden — daar nestelen ze graag in natuurlijke holtes of nestkasten.

FR: Carrot à oeil d'or