Kiezelwieren

Diatomeeën zijn microscopisch kleine algen met een skelet van kiezel (siliciumdioxide) die een cruciale rol spelen in water- en bodemsystemen. Ze produceren via fotosynthese een groot deel van de zuurstof op aarde en vormen de basis van vele voedselketens.

Wat zijn diatomeeën?

• Eencellige algen die behoren tot de klasse Bacillariophyceae.
• Hun celwand bestaat uit een tweedelig exoskelet van siliciumdioxide, vaak prachtig versierd met fijne patronen.
• Ze variëren in grootte van 10 tot 100 micrometer en komen wereldwijd voor in zout, brak en zoet water, maar ook in vochtige bodems.

Ecologische betekenis

• Zuurstofproductie: Diatomeeën zijn verantwoordelijk voor 20–50% van de totale zuurstofproductie op aarde.
• Primaire producenten: Ze vormen de basis van aquatische voedselketens en zijn essentieel voor vissen, schelpdieren en andere organismen.
• Koolstofopslag: Door fotosynthese dragen ze bij aan het vastleggen van koolstof en spelen zo een rol in het tegengaan van klimaatverandering.

Uiterlijk en pigmenten

• Hun chloroplasten bevatten naast chlorofyl ook fucoxanthine, een bruin pigment dat hen een bruingroene kleur geeft.
• Onder de microscoop zijn diatomeeën vaak kunstwerkjes van symmetrie en geometrie, met patronen die doen denken aan glas-in-loodramen.

Toepassingen

• Diatomeeënaarde: Het fossiele restant van diatomeeën wordt gebruikt als natuurlijk insecticide, meststof en filtratiemateriaal.
• Industrie: Wordt toegepast in waterzuivering, als polijstmiddel en zelfs in dynamiet (waar het als absorberend materiaal dient).
• Landbouw en veeteelt: Diatomeeënaarde is een ecologisch alternatief voor chemische bestrijdingsmiddelen.

Voorbeeld uit Vlaanderen

In slikken en schorren, zoals die in het  Zwin, leven diatomeeën in enorme aantallen: miljoenen per vierkante centimeter. Ze geven het slik een bruinige glans en vormen een belangrijke voedselbron voor vogels en kleine ongewervelden.

Samenvatting

Diatomeeën zijn onmisbare bouwstenen van het leven: ze maken zuurstof, leggen koolstof vast, vormen de basis van voedselketens en hebben talloze toepassingen in landbouw en industrie. Hun schoonheid onder de microscoop en hun ecologische kracht maken ze tot een van de meest fascinerende organismen op aarde.